23 ربیع الاول سالروز ورود حضرت معصومه سلام الله علیها به شهر قم
حضرت فاطمه معصومه علیها السلام در روز اول ذیقعده سال ۱۷۳ قمرى در مدینه منوره دیده به جهان گشود. پدر بزرگوار آن حضرت، امام موسى کاظم علیه السلام و مادر گرامىاش حضرت نجمه خاتون مىباشد، که بعد از تولد حضرت رضا علیه السلام به «طاهره» ملقب گردید. (۱)
بنابراین حضرت معصومه علیها السلام با امام رضا علیه السلام خواهر و برادر ابوینى هستند. در سال ۲۰۱ قمرى در پى انتقال اجبارى امام رضا علیه السلام به خراسان، حضرت معصومه علیها السلام بعد از یک سال تحمل دورى برادر بزرگوارش از مدینه منوره عازم خراسان گردید. از آن جایى که حضرت فاطمه معصومه علیها السلام پیام آور فرهنگ و معارف اهل بیت علیهم السلام و مدافع مظلومیت امامان شیعه و تداوم بخش راه پدر بزرگوارش در مبارزه با طاغوتهاى زمان بود، عوامل حکومتى بنى عباس، در شهر ساوه به کاروان حامل آن حضرت حمله کرده و همراهان آن حضرت را به شهادت رساندند. حتى طبق نوشته استاد محقق شیخ جعفر مرتضى عاملى در کتاب حیاه الامام الرضا علیه السلام، آن حضرت را نیز مسموم نمودند (۲) . حضرت فاطمه معصومه علیها السلام بر اثر مسمومیت و شدت غم و اندوه در شهر ساوه بیمار گردید و فرمود: مرا به شهر قم ببرید; زیرا از پدرم شنیدم که مىفرمود: شهر قم مرکز شیعیان ماست (۳) . براى همین حضرت معصومه علیها السلام در ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ قمرى به شهر قم وارد شده و مورد استقبال عده زیادى از مردم مشتاق و شیفته اهل بیت علیهم السلام قرار گرفت. آن بزرگوار بعد از ۱۷ روز اقامت در منزل موسى بن خزرج که به «بیت النور» شهرت یافت، در دهم ربیع الثانى سال ۲۰۱ هجرى دیده از جهان فرو بسته و در «باغ بابلان» محل فعلى مزار آن حضرت دفن گردید.
شهر قم قبل از ورود حضرت معصومه علیها السلام
قم قبل از اسلام به صورت چند قلعه بوده که عدهاى زرتشتى و یهودى در آن زندگى مىکردند. بعد از اسلام با آمدن اشعرىها (که اصالتا شیعه و یمنى تبار بودهاند)، کم کم این سرزمین توسعه یافت. در اوائل قرن اول و در سال ۲۳ هجرى شهر قم توسط لشکر اسلام فتح گردید و رفت و آمد مسلمانان عرب به قم آغاز شد. نخستین کسانى که از اشعرىها به قم آمدند عبدالله بن سعد و عبدالله احوص و عبدالرحمن و اسحاق از فرزندان سعد بن مالک بن عامر اشعرى بودند و به این ترتیب ارتباط شیعیان خالص علوى با قم برقرار شده و مامن شیعیان گردید. از آن زمان مردم قم به مذهب اهل بیت علیهم السلام علاقه خاصى پیدا کرده و به همین جهت مورد سختگیرى و بى مهرى خلفاى حاکم و ستمگر عصر خود بودند.
شهر قم قبل از ورود حضرت معصومه علیها السلام از آبادانى ظاهرى بى بهره بود و اهالى شیعى مذهب آن در اثر بىتوجهى حاکمان مورد آزار و اذیتبودند، اما از لحاظ ایمان و اعتقاد مذهبى، این شهر بهترین فضاى معنوى را داشته و زمینه پذیرش اهل بیت پیامبر صلى الله علیه و آله و یاران با وفاى آنان در این منطقه کاملا فراهم بود.(۴)
به همین جهت امامان معصوم علیهم السلام در مناسبتهاى مختلف، شهر قم و اهالى آن را مورد عنایت قرار داده و عبارات زیبایى را که حاکى از علاقهمندى آن بزرگواران به این خطه ایران بود، بیان مىکردند. حتى گاهى ائمه اطهار با فرستادن تحفهها و هدایا اهل قم را مفتخر مىساختند. از جمله مىتوان به ابى جریر زکریا بن ادریس و زکریا بن آدم و عیسى بن عبدالله و چند نفر دیگر اشاره نمود که به افتخار اخذ هدایاى ارزشمندى همچون انگشترى و جامه و کفن از دست مبارک ائمه هدى علیهم السلام نائل شدند. (۵)
به نظر مىرسد تعداد اخبار و احادیثى که در مورد شهر قم از ائمه اطهار علیهم السلام روایتشده است درباره هیچ یک از شهرهاى ایران روایت نشده است. مرحوم شیخ حسین مفلس در کتاب «تحفه الفاطمیین» چهل حدیث در باره قم نقل کرده است (۶) .
در کتابهاى معتبر شیعى همچون بحارالانوار; سفینه البحار و مستدرک سفینه البحار و… در این رابطه روایات جامع و قابل توجهى نقل شده است. براى آشنایى بیشتر به برخى از این روایات اشاره مىکنیم:
۱- سلام بر اهل قم
امام صادق علیه السلام روزى با اشاره به عیسى بن عبدالله قمى فرمود: «سلام بر مردم قم! خداوند شهرهاى آنان را با باران سیراب کند و برکتها را بر آنان نازل کند و بدىهاى آنان را به خوبى مبدل گرداند. آنها اهل رکوع و سجود و قیام و قعودند. آنان فقیه و دانشمند و اهل درک حقایق و روایت و عبادت نیکو هستند» . (۷)
۲- راهى به سوى بهشت
صفوان بن یحیى کوفى معروف به بیاع سابرى از نزدیکترین و مطمئنترین یاران امام رضا علیه السلام مىگوید: روزى در حضور امام رضا علیه السلام نشسته بودم که از شهر قم و اهالى آن سخن به میان آمد و اینکه آنان در زمان ظهور حضرت ولى عصر علیه السلام به سوى آن بزرگوار میل خواهند کرد. در این لحظه امام هشتم علیه السلام به اهل قم درود فرستاده و فرمود: «رضى الله عنهم، ثم قال: ان للجنه ثمانیه ابواب و واحد منها لاهل قم; و هم خیار شیعتنا من بین سائر البلاد، خمر الله تعالى ولایتنا فى طینتهم; (۸) خداوند از آنان خشنود باشد، سپس فرمود: همانا بهشت داراى هشت در است که یکى از آن درها مخصوص مردم قم است. آنان شیعیان برگزیده ما در میان سایر شهرها هستند. خداوند ولایت و محبت ما [اهل بیت] را با طینت آنان عجین کرده است.»
۳- پایگاه یاران مهدى علیه السلام
عفان بصرى مىگوید: روزى امام صادق علیه السلام به من فرمود: «اتدرى لم سمى قم؟ قلت: الله و رسوله و انت اعلم. قال: انما سمى قم لان اهله یجتمعون مع قائم آل محمد – صلوات الله علیه – و یقومون معه و یستقیمون علیه و ینصرونه; آیا مىدانى چرا شهر قم را «قم» نامیدهاند؟ عرض کردم: خدا و پیغمبرش و شما آگاهترید. امام علیه السلام فرمود: قم نامیده شده استبراى اینکه اهل آن با قائم آل محمد صلى الله علیه و آله همراه مىشوند و با او قیام نموده و بر او استقامت مىورزند و او را یارى مىرسانند.» (۹)
در این روایت نقش مردم قم و ساکنین این شهر مقدس در حکومت جهانى حضرت مهدى علیه السلام مشخص شده است. با توجه به این حدیث، اهالى قم به ویژه دانایان و آگاهان آن، وظیفهاى مهمتر و مسؤولیتسنگینترى نسبتبه سایر شهرهاى ایران به دوش مىکشند و این حقیقت، تلاش آنان را در زمینهسازى براى حکومت جهانى حضرت مهدى علیه السلام بیشتر از سایر سرزمینها مىطلبد.
۴- شهر قم در قرآن و وعده پیروزى بر اسرائیل
پیشواى ششم روزى با یاران خود نشسته و قرآن تلاوت مىکرد تا به این آیه رسید: «فاذا جاء وعد اولیهما بعثنا علیکم عبادا لنا اولى باس شدید فجاسوا خلال الدیار و کان وعدا مفعولا (۱۰) » ; «[اى بنى اسرائیل! ] پس هنگامى که وعده [تحقق] نخستین آن دو فرا رسد، بندگانى از خود را که سخت نیرومندند بر شما مىگماریم; تا میان خانهها [یتان] به جست و جو در آیند، و این تهدید تحقق یافتنى است.»
یاران امام در این لحظه پرسیدند: «جعلنا فداک من هؤلاء؟ فقال: ثلاث مرات، هم والله اهل قم (۱۱) ; جانمان به فداى تو، این گروه چه کسانى هستند؟ امام صادق علیه السلام سه بار فرمود: به خدا سوگند! آنان اهل قم هستند.»
۵- پناهگاه فرزندان حضرت زهرا علیها السلام
امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: «اذا اصابتکم بلیه و عناء فعلیکم بقم فانه ماوى الفاطمیین (۱۲) ; هرگاه [در تنگناهاى زندگى قرار گرفتید و] بلاها و مصیبتها به شما روى آورد، به سوى قم بروید; چون آنجا پناهگاه فرزندان فاطمه علیها السلام است.»
چنانکه اشاره شد، روایات متعددى از ائمه اطهار علیهم السلام در تجلیل و تقدیر از قم و اهل آن وارد شده است و در آنها، شهر قم با القاب و عناوین ویژهاى مورد تجلیل قرار گرفته است، از جمله آنها نامهاى زیر مىباشد: قم (شهر قیام)، حرم اهل بیت، شهر امن و امان، مرکز یاران ائمه، قطعهاى از بیت المقدس، کانون شیعیان، آسایشگاه انسانهاى با ایمان، مجمع انصار المهدى علیه السلام، سرزمین مقدس، پرتگاه و محل سقوط ستمگران و گردنکشان، منبع علم و فضیلت و تقوى، سالمترین شهرها و غیره.
۶- اگر مردم قم…
با این همه فضائل و مناقب که در مورد شهر قم و ساکنان آن در سیره و سخن اهل بیت علیهم السلام وارد شده است، باید توجه داشت که اینها مشروط به تداوم ایمان و اعتقاد به ارزشهاى اسلامى و ادامه راه اهل بیت علیهم السلام توسط مردم قم مىباشد و گرنه اگر کسى خیال کند که چون قمى هست و یا اینکه در شهر قم زندگى مىکند و بدون عمل، مشمول این رحمت و برکات الهى خواهد شد، به خیالى باطل و پندارى بىپایه و سست دچار شده است; چرا که امام صادق علیه السلام فرمود: «تربه قم مقدسه و اهلها منا و نحن منهم، لا یریدهم جبار بسوء الا عجلت عقوبته; ما لم یخونوا اخوانهم (و ما لم یحولوا احوالهم)، فاذا فعلوا ذلک سلط الله علیهم جبابره سوء! ; خاک قم مقدس است و ساکنان آن از ما اهل بیت هستند و ما هم از آنهائیم، هیچ حاکم [گردنکش و] ستمگرى به آنها قصد سوء نمىکند مگر اینکه خداوند در عذاب او تعجیل مىفرماید. البته به شرط آنکه [اهل قم] به برادران خود خیانت نکنند (و احوال خود را تغییر ندهند)، زیرا در آن صورت خداوند متعال ستمگران بیدادگر را بر آنان مسلط خواهد کرد.»
بخشى از آثار و برکات حضرت معصومه علیها السلام در قم
ورود حضرت فاطمه معصومه علیها السلام به شهر قم و دفن پیکر مطهر آن بانوى کبریا در این شهر، آثار و برکات فراوانى را به همراه داشته است. از لحظه ورود نبیره رسول الله صلى الله علیه و آله به قم، پیوسته این شهر از جهات فرهنگى، سیاسى، اجتماعى، عمرانى و اقتصادى رو به رشد و پیشرفت نهاده است. تاثیر این واقعه تاریخى را مىتوان با مطالعه زوایاى تاریخى این شهر به دست آورد. برکات این بانوى مجلله در شهر قم آنگاه به اوج خود مىرسد که بدانیم تاثیر وجود آن حضرت در تحولات تاریخى، فرهنگى، مذهبى، اجتماعى نه تنها در محدوده یک شهر بلکه گاهى در کل کشور ایران بوده و یا حداقل وقایع وحوادث کشور ایران به نوعى مرتبط با شهر قم مىباشد.
برکات حضرت معصومه در شهر قم و تاثیر این شهر بر کل ایران آنچنان مهم بوده و هست که سالها دل و دیده میلیونها زائر و مجاور و جهانگرد را به خود مشغول داشته است. این تاثیر نه تنها براى زائران مشتاقى که از راههاى دور به عشق زیارت مرقد مطهر این دخت عصمت و یادگار امام موسى علیه السلام با ارادت خالصانه به این مکان مقدس مىشتابند ملموس استبلکه حتى براى کسانى که با انگیزههاى غیر مذهبى وارد این مکان شده‌اند و یا از این دیار عبور کردهاند، پرجاذبه و شگفتانگیز بوده است. در عظمت و شکوه ظاهرى این بارگاه مقدس، حقیقت و معنویتخاصى نهفته است که ناخود آگاه هر بینندهاى را به سوى آن متوجه ساخته و دل و دیدهاش را صید مىکند.
در اینجا اعترافات چند تن از افراد خارجى را که در قرنهاى گذشته از قم دیدن کرده و در لابلاى سخنان خود به نقش ارزنده این بانوى ملکوتى و تاثیر بارگاه آن حضرت در شهر قم اشاره کردهاند، مرور مىکنیم.
«اوژن فلاندن» جهانگرد فرانسوى و دانشمندى که در زمان محمد شاه قاجار در سالهاى ۱۲۱۹ و ۱۲۲۱ شمسى به اتفاق هموطن هنرمند خود «پاسکال کست» به ایران آمده است، در مورد اهمیت و نقش شهر قم و مرقد مطهر حضرت معصومه علیها السلام چنین مىنگارد: «مقبره فاطمه که ایرانىها «معصومه» مىنامند در تمام مشرق، احترامى به سزا دارد و مردم از اکناف به زیارتش مىآیند، فاطمه نوه على است. از پادشاهان ایران، شاه عباس دوم، شاه صفى و فتحعلى شاه در قم مدفونند. تیمور لنگ به قم چندان لطمه نرسانده و شاید از برکت فاطمه باشد» . (۱۳)
«کارل بروگش» جهانگرد آلمانى نیز که اوضاع ایران را در سده نوزدهم میلادى از دید مادى خود بررسى کرده است، در مورد عظمت ظاهرى شهر قم و حضرت معصومه علیها السلام چنین مىگوید: «دورنماى قم به معناى واقعى کلمه از فاصله چند میلى مىدرخشد، زیرا گنبد زیارتگاه این شهر را با ورقههایى از طلا پوشاندهاند که نور آفتاب را به شکل خیره کنندهاى منعکس مىکند. شاهان ایران علاقه زیاد دارند به این که گنبد بناهاى مقدس را با ورقههاى طلا و نقره بپوشانند. طلا کارىها و نقره کارىهاى زیباى ضریح مقدس واقعا چشم را روشن مىکنند. خدمتکارانم پیوسته از شکوه و جلال گنبد و مقبره فاطمه در قم سخن مىگفتند.
نه فقط زندگان بلکه مردگان نیز به سوى این مزار جلب مىشوند; زیرا بسیارى از ایرانیان وصیت مىکنند که پس از مرگ در جوار این بانوى مقدس دفن شوند. قم مدفن قدیسین هم هست. بنا به گفته اهالى محل، قم داراى ۴۴۴ امامزاده کوچک و بزرگ است» . (۱۴)
به هر حال بعد از ورود حضرت معصومه علیها السلام به قم و دفن پیکر مطهر آن حضرت در این سرزمین مقدس، علویان و سادات بیشترى به این شهر روى آوردند، توجه شیعیان به این نقطه فزونى یافت و علما و مشاهیر شیعه در طول تاریخ بهاین مکان مقدس توجه نشان دادند، مهاجرت به این شهر زیاد شد و موقعیت مذهبى قم تثبیت و استحکام تاریخى یافت.
قم با این ویژگىها در میان شهرهاى شیعه نشین از شهرت جهانى برخوردار شد و یکى از شهرهاى مهم جهان اسلام به شمار آمده و از مراکز مهم فرهنگى و فقهى شیعه گردید و از همه مهمتر به عنوان هسته مرکزى و پایگاه اصلى بزرگترین و باشکوهترین انقلاب در تاریخ جهان گردید.
در اینجا به فهرستبرخى از نتایج ورود حضرت معصومه علیها السلام به شهر قم مىپردازیم:
۱- گسترش شهر قم
شهر قم به تدریج از شمال شرقى، به جنوب غربى که محل دفن آن حضرت بود کشیده شد به طورى که حرم فاطمه معصومه علیها السلام که در حاشیه شهر قرار داشت، امروزه در مرکز شهر و در آبادترین قسمت آن واقع است.
۲- مورد توجه شدن قم
توجه پادشاهان و حاکمان و طبقات گوناگون مردم به این شهر و کوچ بسیارى از افراد مشتاق اهل بیت علیهم السلام براى اقامت در آن، به خاطر مدفون بودن حضرت معصومه علیها السلام در این شهر است.
۳- استحکام مذهبى قم
قم از جنبه مذهبى استحکام ویژهاى یافته و مرکز روحانیتشیعه شد. و عدهاى از بزرگترین علماى شیعه از آنجا برخاسته یا در آن اقامت کردند.
۴- کثرت سادات در شهر قم
بعد از دفن حضرت معصومه علیها السلام عده بسیارى از فرزندزادگان امام حسن و امام حسین و موسى بنجعفر و على بن موسى الرضا علیهم السلام و از فرزندان محمد حنفیه و زید بن على بن الحسین علیهم السلام و اسماعیل فرزند امام صادق علیه السلام از اطراف به قم روى آوردهاند. از آنجا که این شهر از ابتدا مورد نظر آل على علیهم السلام بوده است و مردم قم نسبتبه اولاد پیغمبر صلى الله علیه و آله ارادت و علاقه خاصى داشتهاند، به تدریجبعد از ورود حضرت معصومه علیها السلام از نظر کثرت سادات، موقعیتبى نظیر و یا کم نظیرى یافته است.
امروزه کثرت سادات قم، به خوبى محسوس و مشهود است و چند محله به نام علویان وسادات است که بیشتر آنها سید هستند، از جمله محله سیدان، محله موسویان و محله موسى سلام بر مردم قم! خداوند شهرهاى آنان را با باران سیراب کند و برکتها را بر آنان نازل کند و بدىهاى آنان را به خوبى مبدل گرداند. آنها اهل رکوع و سجود و قیام و قعودند. آنان فقیه و دانشمند و اهل درک حقایق و روایت و عبادت نیکو هستند.
مبرقع و همچنین وجود سادات برقعى و رضوى و چاووشى و غیره نشانگر این حقیقت مىباشد.
۵- توجه به امور امامزادگان
مردم قم از اوایل قرن سوم هجرى که فاطمه معصومه علیها السلام در قم مدفون شد، در بزرگداشت مقابر اولاد پیامبر صلى الله علیه و آله همان تلاش را کردند که در زمان حیاتشان از آنان به عمل مىآوردند. ساختن بناهاى مجلل و بارگاه و گنبد و وقف اموال در این راه از جمله این تلاش هاست. در دوره صفویه و قاجاریه، بعضى از جهانگردانى که به ایران آمده و از قم عبور کردهاند، در سفرنامههاى خود امامزادگان قم را وصف نموده و حتى در پارهاى از آنها در تعداد امامزادگان افراط کردهاند.
۶- پرورش علماى بزرگ در شهر قم
یکى دیگر از برکات فاطمه معصومه علیها السلام، پرورش عالمان و اندیشمندان بزرگ در این شهر مىباشد که به نام بعضى از آنان اشاره مىشود:
– على بن حسین بن بابویه قمى، پدر شیخ صدوق یا صدوق اول;
– محمد بن على بن بابویه قمى، معروف به شیخ صدوق و نویسنده نزدیک به ۳۰۰ کتاب در اصول و فروع;
– محمد بن حسن صفار، از یاران نزدیک امام حسن عسکرى علیه السلام;
– احمد بن اسحاق قمى، وکیل امام عسکرى علیه السلام در قم و سازنده مسجد معروف امام به دستور آن حضرت;
– احمد بن ادریس قمى، از محدثان شیعى;
– زکریا بن آدم، از اصحاب امام رضا علیه السلام;
– ابوعبدالله محمد بن خالد برقى، ادیب، محدث و نویسنده کتابهاى مهمى همچون: التنزیل و التعبیر، کتاب العلل، کتاب یوم و لیله (۱۵) ;
– احمد بن محمد بن خالد برقى، منسوب به برقرود قم و نویسنده کتابهاى فراوانى همچون: المحاسن، کتاب التبلیغ و الرساله، کتاب التراحم و التعاطف، و سایر تالیفات وى که به دهها جلد بالغ مىشود (۱۶) ;
– على بن ابراهیم قمى، مفسر معروف;
– خواجه نصیر الدین طوسى جهرودى معروف به استاد البشر و از افتخارات جهان اسلام;
– صدر المتالهین شیرازى، که آثار برجسته فلسفى از جمله: اسفار اربعه، شواهد الربوبیه، شرح کافى و… را پدید آورد;
– ملا عبد الرزاق لاهیجى، فیلسوف وحکیم نامدار شیعه در قرن ۱۱ و صاحب کتابهاى شوارق الالهام و گوهر مراد;
– حاج ملا مهدى قمى نراقى، نویسنده جامع السعادات;
– میرزا ابوالقاسم قمى (میرزاى قمى)، صاحب قوانین و داراى کرامات بى شمار.
وصدها عالم و دانشمند و شاعر و وزیر و مورخ و رجال علمى و مردان سیاست و وزارت از این خطه ظهور نمودهاند که تفصیل آن در جاى خود بیان شده است. (۱۷)
۷- حوزه علمیه قم
یکى دیگر از برکات مزار مقدس بانوى دو عالم، حضرت معصومه علیها السلام در شهر قم، رونق گرفتن حوزه علمیه مىباشد. تاریخ این کانون علم و فقاهتبه قرنها قبل بر مىگردد. ابراهیم بن هاشم قمى، سعد بن عبدالله قمى، احمد بن اسحاق قمى، على بن بابویه قمى و دهها محدث و عالم شیعى از اوایل قرن سوم هجرى به بعد، زمینه گسترش علم و ادب و حدیث را در این شهر ایجاد کرده بودند. این حوزه علمى کم و بیش تداوم داشت و ترویج علم در این شهر همچنان در طول تاریخ ثمرات پربارى به همراه همانا بهشت داراى هشت در است که یکى از آن درها مخصوص مردم قم است. آنان شیعیان برگزیده ما در میان سایر شهرها هستند. خداوند ولایت و محبت ما [اهل بیت] را با طینت آنان عجین کرده است.
مىآورد تا آنکه مرحوم میرزاى قمى عالم جلیل القدر عصر قاجار، به این شهر روى آورد و به حرکت علمى این دیار شتاب بخشید.
هجرت ملاصدرا فیلسوف نامى شیعه به قم چهره دیگرى به این حرکت داد. سکونت مرحوم فیض کاشانى در قم و تاسیس مدرسه فیضیه در جوار حرم مطهر حضرت معصومه علیها السلام، رشد فکرى و فضاى علمى این شهر را دگرگون نمود.
این رشد علمى همچنان رو به بالندگى بود تا در سال ۱۳۱۵ شمسى مرحوم شیخ عبدالکریم حائرى پرچمدار علم و فضیلت از اراک به قم آمده و روحى تازه به کالبد این کانون فقاهت و معنویت دمید. اقبال آیت الله العظمى بروجردى رحمه الله به قم، فعالیتهاى فرهنگى واجتماعى را در این شهر تسریع نموده و همچنین ورود مراجع و دانشمندان بزرگ شیعى و همراهى آنان با حرکتحوزه علمیه در شکوفائى آن نقش به سزایى داشت.
امروزه به برکت معنوى حضرت فاطمه معصومه علیها السلام، مجمع بزرگى از مراجع، آیات عظام و فقیهان و مجتهدان در این شهر نورانى و ملکوتى ایجاد شده است که مورد توجه جهانیان مىباشد.
هم اکنون خیل عظیمى از طلاب و دانش پژوهان علوم اسلامى در این حوزه مقدسه به تحصیل و تدریس اشتغال دارند که با زعامت مراجع تقلید و تدبیر مدیریتحوزه علمیه قم برنامه ریزىهاى خاصى براى توسعه و بارور نمودن هرچه بیشتر علوم اسلامى و تخصصى نمودن آن در حال انجام است که آینده روشن و بالندهترى را نوید مىدهد. لازم به ذکر است این زمانى مىرسد که از قم علم و دانش به دیگر شهرها از شرق تا غرب عالم منتشر مىشود، تا جایى که این شهر اسوه و الگوى شهرهاى دیگر گشته و هیچ کس در روى زمین باقى نمىماند که از قم به او بهرههاى علمى و دینى نرسد تا آنکه زمان ظهور حجتخدا و قائم ما فرا رسد.
رونق علمى شهر قم را امام صادق علیه السلام دهها سال قبل از ورود حضرت معصومه علیها السلام به شهر قم، پیش بینى کرده و فرموده بود: «زمانى مىرسد که از قم علم و دانش به دیگر شهرها از شرق تا غرب عالم منتشر مىشود، تا جایى که این شهر اسوه و الگوى شهرهاى دیگر گشته و هیچ کس در روى زمین باقى نمىماند که از قم به او بهرههاى علمى و دینى نرسد تا آنکه زمان ظهور حجتخدا و قائم ما فرا رسد» . (۱۸)
۸- انقلاب اسلامى ایران
از مهمترین ویژگىهاى شهر قم و آثار و برکات حضرت معصومه علیها السلام تشکیل هستههاى مرکزى انقلاب اسلامى ایران در این نقطه حساس کشور مىباشد. شهر قم بستر قیام و انقلاب و پرورشگاه بنیانگذار جمهورى اسلامى ایران است.
اکثر حوادث انقلاب اسلامى با این شهر مرتبط بوده است و البته به وقوع چنین حادثهاى در شهر قم در گفتار ائمه اطهار علیهم السلام نیز اشاره شده است و روایت معروف حضرت کاظم علیه السلام در این مورد، قابل انطباق با انقلاب اسلامى ایران است. مطمئنا اگر انقلاب با عظمت اسلامى – که از شهر قم ریشه گرفته و موج آن تمام نقاط عالم را تحت تاثیر قرار داد – مصداق منحصر به فرد این گفتار زیبا نباشد، حتما یکى از مصادیق آن خواهد بود; چراکه ویژگىهاى مورد ستایش امام هفتم علیه السلام دقیقا در مورد رهبر و مردم ایران صادق مىباشد. آن ویژگىها عبارتند از:
۱- رهبر آنان مردى از اهل قم است.
۲- رهبر آنان مردم را به سوى حق مىخواند.
۳- پیروان و طرفداران او اراده و استقامتى قوى و آهنین دارند.
۴- خستگى در آنان راه ندارد.
۵- طوفانهاى حوادث آنان را متزلزل نمىکند.
۶- توکل بر خدا دارند.
۷- به خاطر پارسایى پیروزند.
متن روایت چنین است که امام موسى کاظم علیه السلام فرمود: «رجل من اهل قم یدعوا الناس الى الحق، یجتمع معه قوم کزبر الحدید، لاتزلهم الریاح العواصف و لا یملون من الحرب و لایجبنون و على الله یتوکلون والعاقبه للمتقین; مردى از اهل قم [به پا مىخیزد و] مردم را به حق فرا مىخواند. گروهى به یارى او بر مىخیزند که مانند قطعههاى آهن هستند، تندبادها [ى حوادث و مشکلات] آنان را متزلزل نمىکند و از جنگ خسته نمىشوند و نمىترسند و بر خدا توکل مىکنند. پیروزى نهایى از آن پرهیزکاران است» . (۱۹)
این نوشتار را با کلامى از حضرت امام خمینى رحمه الله – که به این شهر افتخار مىکرد – به پایان مىبریم:
«قم حرم اهل بیت است. قم مرکز علم است. قم مرکز تقواست. قم مرکز شهادت و شهامت است. از قم علم به همه جهان صادر شده است و مىشود و از قم شهادت به همه جا صادر مىشود. قم شهرى است که در آن ایمان و علم و تقوا پرورش یافته، و… از زمان ائمه اطهار علیهم السلام مورد توجه اسلام بوده است، و از قم تقوا، شجاعت، شهامت، و همه فضایل به همهجا صادر مىشد و صادر خواهد شد.
علمایى که در قم من ادراک کردهام، کسانى بودند که در دنیا نمونه بودند، در علم و در تقوا و من امیدوارم که ادامه پیدا کند این علم و تقوا در شهر شما تا زمان ظهور امام زمان سلام الله علیه» . (۲۰)
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.